ගෞතම බුදුන් ඉපදුණු කාලය තහවුරු වේ.ලුම්බිණි සල් උයනේ මහ මයා සෑයේ නටබුන් මතුවේ.
Archaeologists digging at Buddha's birthplace have uncovered remains of the earliest ever "Buddhist shrine". They unearthed a 6th Century BC timber structure buried within the Maya Devi Temple at Lumbini in Nepal.
The shrine appears to have housed a tree. This links to the Buddha nativity story - his mother gave birth to him while holding on to a tree branch.
Its discovery may settle the dispute over the birth date of the Buddha, they report in the journal Antiquity.
Every year thousands of Buddhists make a holy pilgrimage to Lumbini - long identified as the birthplace of Siddhartha Gautama, who became the Buddha.
Yet despite the many texts chronicling his life and teachings, it is still uncertain when he lived.
Estimates for his birth stretch as far back as 623 BC, but many scholars believed 390-340 BC a more realistic timeframe.
Until now, the earliest evidence of Buddhist structures at Lumbini dated no earlier than the 3rd Century BC, in the era of the emperor Ashoka.
To investigate, archaeologists began excavating at the heart of the temple - alongside meditating monks, nuns and pilgrims.
They unearthed a wooden structure with a central void which had no roof. Brick temples built later above the timber were also arranged around this central space.
To date the buildings, fragments of charcoal and grains of sand were tested using a combination of radiocarbon and optically stimulated luminescence techniques.
"Now, for the first time, we have an archaeological sequence at Lumbini that shows a building there as early as the 6th century BC," said archaeologist Prof Robin Coningham of Durham University, who co-led the international team, supported by the National Geographic Society.
"This is the earliest evidence of a Buddhist shrine anywhere in the world.
"It sheds light on a very long debate, which has led to differences in teachings and traditions of Buddhism.
"The narrative of Lumbini's establishment as a pilgrimage site under Ashokan patronage must be modified since it is clear that the site had already undergone embellishment for centuries."
The dig also detected signs of ancient tree roots in the wooden building's central void - suggesting it was a tree shrine.
Tradition records that Queen Maya Devi gave birth to the Buddha while grasping the branch of a tree within the Lumbini Garden.
The discovery could aid conservation efforts at the holy site - which has been neglected despite its Unesco World Heritage status.
"These discoveries are very important to better understand the birthplace of the Buddha," said Ram Kumar Shrestha, Nepal's minister of culture, tourism and civil aviation.
"The government of Nepal will spare no effort to preserve this significant site." (Source: BBC)
නේපාලයේ ලූම්බිනියේ පිහිටි මායා දේවි විහාරය ආසන්නයේ කළ කැණීමකදි මෙතෙක් සොයා ගැණුනු පැරැණිම බෞද්ධ විහාරයේ නටබුන් සොයාගැනීමට පුරාවිද්‍යාඥයෝ පිරිසක් සමත්වූහ.
ලූම්බිණියේ මායාදේවි විහාරය පිහිටා ඇත්තේ සිදුහත් කුමරුන් උපත ලැබූ සල් උයනේ වන අතර කැණීම් වලදි සොයාගෙන ඇත්තේ මහාමායා දේවිය සිදුහත් කුමරුන් බිහි කරන අවස්ථාවේ අල්ලාගෙන සිටි බව කියන ගස ආවරණය කරමින් තැනූ විහාරයයි.
මෙම විහාරය ක්‍රිස්තු පූර්ව 6 වැනි සියවසට අයත් වන බවත් ලූම්බිනියේ පිහිටි මායා දේවි විහාරයට යටින් ඉදිකර තිබූ බවත් පුරාවිද්‍යාඥයෝ පවසති.
පුරාවිද්‍යාඥයන් මෙම කැණීම් ආරම්භ කරන ලද්දේ මායා විහාරයේ මධ්‍යයෙනි.
මෙම විහාරයේ පියස්සක් නොමැති බවත් දැවයෙන් කරන ලද ගොඩනැගිල්ලක් වූ බවත් පුරාවිද්‍යාඥයෝ පවසති. ඉන්පසුව ඒ මතින් ගඩොලින් විහාර තනා ඇති බවද ඔවුහු කියති.
මේ සොයා ගැනීමත් සමග බුදු රදුන්ගේ උපත පිළිබඳ මෙතෙක් තිබූ මතවාද නිරාකරණය වනු ඇතැයි ද පුරාවිද්‍යාඥයෝ පවසති.
බුදු රදුන් උපත ලැබූ ස්ථානය ලෙස නේපාලයේ ලූම්බිණිය හඳුනාගෙන තිබූ අතර සෑම වර්ෂයකම ලූම්බිණිය වැද පුදා ගැනීමට දහස් ගණනින් ජනයා එහි පැමිණෙති.
බුදු රදුන් උපත ලැබුවේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 390ත් ක්‍රිස්තු පූර්ව 340ත් අතර කාල සීමාවේදි බවට ඇතැම් පුරාවිද්‍යාඥයන්ගේ මතය මේ සමග බිඳී යනු ඇතැයි පුරා විද්‍යාඥයෝ කියති.
මේ වනතෙක් බෞද්ධ ශිෂ්ටාචාරය පිළිබඳ පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි පැවතියේ ක්‍රිස්තු පූර්ව තුන් වැනි සියවස දක්වා පමණි. ක්‍රිස්තු පූර්ව තුන් වැනි සියවසේ දී පැවැතියේ අශෝක අධිරාජ්‍යයාගේ කාල සීමාවයි.
මෙම කැණීම් වලදි සොයාගත් ගොඩනැගිලි ශේෂයන්, අඟුරු කැබැලි හා ධාන්‍ය වර්ග විකිරණ කාබන් හා සම්බන්ධ තාක්ෂණයන් යොදාගනිමින් පරීක්ෂාවන්ට ලක්කරන බව කැණීම් වලට එක් වූ පුරාවිද්‍යාඥයෝ පවසති.
මෙම කැණීම් වලට ඩර්හැම් විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය රොබින් කොනින්හැම් ඇතළු පිරිසක් ද සහභාගි වූහ.
(බීබීසී හා සීඑන්එන් වාර්තා ඇසුරෙනි)
